ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ စဥ္းစားရမည့္အခ်က္မ်ား

ခ်င္းျပည္နယ္ရွိ လူထုအေျခအေနသည္ (၇၃) ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္မွာ ဆင္းရဲမြဲေတမႈစာရင္း ေအာက္တြင္ ေနထုိင္ၾကသည္ဟု ယူအဲန္ဒီပီ အစီရင္ခံစာထဲတြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ဆင္းရဲရျခင္း၏ အေၾကာင္းမ်ားတြင္ အဓိက အေၾကာင္း အရင္းမ်ားသည္ လြတ္လပ္စြာ အသက္ေမြးလုပ္ငန္း လုပ္ကုိင္ႏုိင္ခြင့္မရွိျခင္း၊ လုိအပ္ သည့္ ပံ့ပုိးကူညီမႈ မရရွိၾက ျခင္း၊ ျပည္သူမ်ား အသိပညာ ႏွင့္ ဗဟုသုတ နည္းပါးျခင္း၊ လမ္းဆက္သြယ္ေရး ညံ့ဖ်င္းျခင္း၊ ဆက္သြယ္ေရး စနစ္ အလြန္အားနည္းျခင္း စသည္တုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။ ဆင္းရဲေသာ လူအဖြဲ႔ အစည္းတြင္ ဒုန္တြဲ ပါ၀င္ေသာ ျငင္းပယ္၍ မရေသာ အခ်က္မ်ားမွာ ပညာေရး အဆင့္ နိမ့္က်ျခင္း၊ က်န္းမာ ေရးအဆင့္ နိမ့္က်ျခင္း၊ လူမႈဆက္ဆံေရး အဆင့္ နိမ့္က်ျခင္း စသည္တုိ႔ ျဖစ္သည္။

 

ထုိ႔ေၾကာင့္ ဖြ႔ံၿဖိဳးေရး လုပ္ငန္းလုပ္ေဆာင္ရာတြင္ ေအာက္ပါ ပရုိဆဲစ္ သုံးခုျဖင့္ စဥ္စားရမည္။

၁။ လူထု လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈ လုပ္ငန္းစဥ္

၂။ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ ဌါနဆုိင္ရာမ်ား ေဆာင္ရြက္မႈ လုပ္ငန္းစဥ္

၃။ ပညာသည္မ်ား၏ မူ၀ါဒဆုိင္ရာ ခြဲျခမ္းစိပ္ျဖာမႈ လုပ္ငန္းစဥ္

၁။ လူထု လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈ လုပ္ငန္းစဥ္

လက္ေတြ႔က် ဦးစားေပးလုပ္ကုိင္ရမည့္ လုပ္ငန္းမ်ားကုိ ေသခ်ာစြာ သိရွိႏုိင္ရန္ လူထုအသံ၊ လူထုဆႏၵကုိ သိရွိထားဖုိ႔ လုိအပ္သည္။ လူထုဆႏၵကုိ ထင္ဟ ေစသည့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး လုပ္ငန္းျဖစ္ေပၚလာေစရန္ လူထုသည္ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆုိေဆြးေႏြးမႈ ရွိေစရမည္။ လူထု ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ေဆြးေႏြးပြဲကုိ ေက်းရြာအဆင့္၊ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ ျပည္နယ္အဆင့္ဟူ၍ အဆင့္ဆင့္ ျဖစ္ေပၚလာေစရန္ စီမံေပးရမည္။ လူထုကုိ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးတြင္ တကယ့္ ႏႈိး ၾကားတက္ၾကြလာေအာင္ လုပ္ႏုိင္မွသာ လက္ေတြ႔ ေအာင္ျမင္မႈ ရရွိလာမည္ ျဖစ္သည္။ အမိန္႔ ညြန္ၾကား မ်ားျဖင့္ လူထု ႏႈိးၾကားမႈကုိ မလႈံ႔ေဆာ္ႏုိင္ပါ။ သူတုိ႔၏ ခံစားခ်က္မ်ားကုိ မ်ားမ်ား ေျပာဆုိေစျခင္း၊ နားေထာင္ ေပးျခင္း၊ ကူညီအားေပးျခင္းမ်ား ျဖင့္သာ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္မည္ ျဖစ္သည္။

၂။ အဖြဲ႔အစည္း၊ ဌါနဆုိင္ရာမ်ား ေဆာင္ရြက္မႈ လုပ္ငန္းစဥ္

အဖြဲ႔အစည္း၊ ဌါနဆုိင္ရာမ်ား၏ ရည္မွန္းခ်က္မ်ား မူ၀ါဒမ်ား ဦးတည္ခ်က္မ်ားသည္ လက္ေတြ႔ လူထုဘ၀ႏွင့္ ဆက္စပ္မႈ ရွိေစရမည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ လူထုဘ၀ အေျခအေနမွန္ကုိ ေလ့လာဆန္းစစ္ အကဲျဖတ္ျခင္း၊ လုိအပ္ သည့္ သုေတသနလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကုိင္ျခင္း မရွိမျဖစ္လုိအပ္ပါသည္။ လုပ္ငန္းစဥ္ ပန္းတုိင္မ်ားသည္လည္း SMART ျဖစ္ေစရမည္။ (S=Specific, M=Measurable, A= Achievable, R=Relevant and T=Time bound)။ ဥပမာ အားျဖင့္ ခ်င္းျပည္နယ္ အတြင္းရွိ ေတာင္သူမ်ားသည္ ၅ ႏွစ္အတြင္း အၿမဲတမ္းစုိက္ပ်ဳိး ကြက္မ်ားျဖင့္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းႏုိင္သူ ၅၀% တုိးပြါးေစရန္ (၀ါ) ၅၀% ရွိေစရန္ စသျဖင့္ ပန္းတုိင္ ထားရွိရမည္။ 

၃။ ပညာသည္မ်ား၏ မူ၀ါဒဆုိင္ရာ ခြဲျခမ္းစိပ္ျဖာမႈ လုပ္ငန္းစဥ္

ဤ လုပ္ငန္းစဥ္တြင္ စံနမူနာထားသင့္ေသာ ႏုိင္ငံတကာလုပ္နည္းလုပ္ဟန္မ်ား၊ ေဒသတြင္း လုပ္နည္း လုပ္ဟန္မ်ားႏွင့္ လုိအပ္ေသာ မူ၀ါဒမ်ားကုိ ေလ့လာ စုစည္းေပးရမည္။ လက္ရွိ မူ၀ါဒ၊ တည္ဆဲဥပေဒမ်ား ႏွင့္ ဆက္စပ္မႈတုိ႔ကုိလည္း ေ၀ဖန္ ေထာက္ျပေပးရမည္။ လုိအပ္သည့္ ဥပေဒသမ်ား မူ၀ါဒမ်ားကုိလည္း အႀကံျပဳေပးရမည္။

ဖြံၿဖိဳးေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားသည္ ေအာက္ပါ အခ်က္မ်ားႏွင့္ ျပည့္စုံေစရမည္။

၁။ လြတ္လပ္မႈ ႏွင့္ တရားမွ်တမႈ ရွိရမည္

၂။ ကုန္က်စရိတ္အလုိက္ ရလဒ္အက်ဳိးအထိေရာက္ဆုံး ျဖစ္ေစရမည္

၃။ တကယ့္ လူထု လုိအပ္ခ်က္ကုိ ေယာင္ျပန္ဟပ္ ေစရမည္

၄။ ထိေရာက္သည့္ လူ႔စြမ္းအားကုိ တည္ေဆာက္ေပးႏုိင္ရမည္

၁။ လြတ္လပ္မႈႏွင့္ တရားမွ်တမႈရွိျခင္း

ျပည္သူမ်ား၏ လြတ္လပ္စြာ လုပ္ကုိင္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းမႈကုိ ထိခုိက္ေစေသာ မည္သည့္ အမိန္႔ ဥပေဒသ ကန္႔သတ္ခ်က္ႏွင့္ အခက္မ်ားကုိ မဆုိ ဖယ္ရွားေပးႏုိင္ရမည္။ လြတ္လပ္စြာ ေတာင္ယာ၊ ဥယဥ္ၿခံ လုပ္ကုိင္ႏုိင္ေစရမည္။ ဤအခ်က္တြင္ ဗ်ဴရုိကရက္တစ္ဆန္လြန္းေသာ ေျမယာကုိ မွတ္ပုံတင္ျခင္း ျဖစ္စဥ္  မ်ားလည္း အပါအ၀င္ျဖစ္သည္။ ေျမယာမွတ္ပုံတင္ျခင္းသည္ ေတာင္သူတစ္ဦးအတြက္ အခက္အခဲ မျဖစ္ရ ေလေအာင္ သက္ဆုိင္ရာ ဌါနမွ ေသာ္လည္းေကာင္း အဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွ ေသာ္လည္းေကာင္း ကူညီ ေဆာင္ ရြက္ေပးေရး အစီအစဥ္ ရွိရမည္။ ၎တုိ႔၏ ေျမယာပုိင္ဆုိင္မႈကုိလည္း အာမခံခ်က္ ရွိေစရမည္။ ဘယ္ေတာ့ မွ ဘယ္အေျခအေနေအာက္မွာမွ ဘာအေၾကာင္းျပခ်က္ႏွင့္မွ သိမ္းဆည္းမည္ မဟုတ္ေၾကာင္း ေသခ်ာ ေစရမည္။ ဘုိးဘြားအစဥ္အဆက္ ေျမယာပုိင္ဆုိင္မႈကုိ စနစ္တက်မွတ္တမ္းျပဳစုကာ မွတ္ပုံတင္ေပးရမည္။ ပုိင္ဆုိင္မႈ အာမခံခ်က္မရွိလွ်င္ လြတ္လပ္မႈဆုိတာ မျဖစ္ႏုိင္ပါ။ လြတ္လပ္စြာ အစုအဖြဲ႔မ်ား ဖြဲ႔၍ အခ်င္းခ်င္း ၾကား နည္းနာမ်ား အေတြ႔အႀကဳံမ်ား အေတြးအေခၚမ်ား ဖလွယ္လာႏုိင္ေအာင္ ဖန္တီးေပးရမည္။

၂။ ကုန္က်ရက်ဳိး အထိေရာက္ဆုံးျခင္း

ကုန္က်စရိတ္ အတူတူ လုပ္ငန္းမ်ားစြာ ရွိပါသည္။ ျပည္သူလူထုအတြက္ ေသာ္လည္းေကာင္း ဆုိလုိရင္း လုပ္ငန္းအတြက္ ေသာ္လည္းေကာင္း အထိေရာက္ဆုံးျဖစ္ မျဖစ္ကုိ ေသခ်ာဆန္းစစ္ရန္ လုိအပ္ပါသည္။ ၿပီး ခဲ့သည့္ ၂၀၀၀-၂၀၀၅ အတြင္း ခ်င္းျပည္နယ္ ၅ ၿမိဳ႕နယ္အတြက္ ယူအဲန္ဒီပီ၏ အသုံးစရိတ္သည္ အေမရိ ကန္ ေဒၚလာ ၂၆ သန္း ရွိသည္ဟု သိရပါသည္။ ကုန္က်ရက်ဳိး အထိေရာက္ဆုံး ျဖစ္ခဲ့မည္ဆုိလွ်င္ ခ်င္းျပည္ သည္ အဆင္းရဲဆုံး စာရင္း၀င္မဟုတ္ မည္မွာ ေျမႀကီး လက္ခတ္ မလြဲပါ။ က်ပ္ သန္းေပါင္း ၂၀၈၀၀ ဖုိး ယူအဲန္ဒီပီ လုပ္ငန္း ခ်င္းျပည္နယ္တြင္ မဆုိစေလာက္ေပ။ ၎ကဲ့သုိ႔ေသာ နည္းလမ္းမ်ားကုိ ေရွာင္ရွားႏုိင္ ရ မည္။ မလုိအပ္ေသာ ၾကားခံမ်ား ဖယ္ထုတ္ပစ္ရမည္။ ေငြကုန္္ ေၾကးက်ေသာ နည္းနာမ်ား ပထုတ္ပစ္ ရမည္။ 

၃။ လူထု လုိအပ္ခ်က္ ေယာင္ျပန္ဟပ္ရွိျခင္း

 ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး လုပ္ငန္းမ်ား ကုိ ေရြးခ်ယ္လုပ္ကုိင္ရာတြင္ ျပည္သူ လူထု၏ လုိအပ္ခ်က္ကုိ ေယာင္ျပန္ ဟပ္ေစရမည္။ စားစရာ မရွိေသာ ျပည္သူမ်ားအား လွ်ပ္စစ္မီး စီမံကိန္း ျပဳလုပ္ေပးျခင္းသည္ မဆီမဆုိင္ ျဖစ္ ေနပါသည္။ ဆင္းရဲသားေတာင္သူေတြကုိ ေလယဥ္ပ်ံစီးခုိင္းဖုိ႔ မႀကိဳးစားသင့္ပါ။ ကေလးကုိ ေက်ာင္းမထား ႏုိင္မွန္း မသိရပဲ ပညာေရးတရားလည္း မေဟာသင့္ပါ။ သူတုိ႔၏ လက္ေတြ႔ဘ၀ကုိ ထင္ထင္ေပၚေပၚ ျမင္ ႏုိင္ရပါမည္။ က်ေနာ္တုိ႔၏ ျဖစ္ခ်င္ရာ ဆႏၵကုိ ေနာက္မွာ ထားရပါမည္။ ျပည္သူလူထု စား၀တ္ေနေရး ေျပ လည္ဖုိ႔ နည္းလမ္းမ်ားစြာအနက္ လက္ေတြ႔ ဘ၀ကုိ ထင္ဟပ္မႈ အရွိဆုံးသည္ စုိက္ပ်ဳိးေရးပင္ ျဖစ္မည္မွာ ခန္႔မွန္း၍ ရပါသည္။

၄။ လူထု စြမ္းအားတည္ေဆာက္ျခင္း

ျပင္ပက အတတ္ပညာရွင္မ်ားကုိ အားကုိး အသုံးခ်ျခင္းျဖင့္ တစုံတရာ အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းေစပါသည္။ ၎ လုပ္ ငန္းသည္ လက္ေတြ႔ လူထုစြမ္းအားကုိ ျမင့္တင္ႏုိင္ရန္သာ အဓိက ျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။ သူတုိ႔အေပၚမွာ ရာႏႈန္း ျပည့္ မွီခုိ၍ မရပါ။ သူတုိ႔ကုိ အသုံးခ်သည့္ အခါ တုိင္းတာ ရမည္မွာ လုပ္တတ္ကုိင္တတ္ လူထု အေရတြက္ မည္မွ် တုိးပြါးၿပီလဲ ဆုိတာပဲ ျဖစ္ပါသည္။ အဓိက က လူထုမွာ အင္အား (၀ါ) စြမ္းအား ရွိရပါမည္။

ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအတြက္ အေျခခံမူ

၁။ တက္ၾကြေသာ လူထုပါ၀င္မႈ ရွိေစရမည္

၂။ ေရရွည္ တည္တံ့ခုိင္ၿမဲမႈ ရွိေစရမည္

၃။ လူထုသည္ အဆုံးစြန္ ပုိင္ဆုိင္သူ ျဖစ္ေစရမည္

အထက္တြင္ တင္ျပထားသည့္ အခ်က္မ်ားကုိ စဥ္စား ဆင္ျခင္ျဖီး ကုိယ္အမ်ဳိးသား၊ ကုိယ္ရပ္ရြာမ်ားတြင္ စနစ္တက် အသုံးခ် တက္ေျမာက္ေစရန္ အတြက္ ဖြံျဖဳိးေရး လုပ္ငန္းကုိ ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ စဥ္စားေပးပါရန္ ႏွင့္ ခူးမီ အမ်ဳိးသားမ်ားႏွင့္ ခူးမီး ျပည္ တုိးတက္ႏွိင္ပါေစလုိ ဆုေတာင္း အပ္ပါသည္။

သတိမူရမည့္ အခ်က္

မူ၀ါဒ တခ်က္သည္ လူထုကုိ ခ်မ္းသာေစႏုိင္သကဲ့သုိ႔ လူထု ဆင္းရဲသထက္ ဆင္းရဲတြင္းနက္ေစႏုိင္ပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အထက္ပါ အႀကံျပဳခ်က္ကုိ ေလးနက္စြာ လက္ခံေပးေစလုိပါသည္။

အုိက္ေဆာင္မဒိန္း