ခူမီးဟူေသာ ေဝါဟာရ ( The Word “Khumi”)

ခူမီးဟူေသာ အမည္နာမ မည္သည္႔ ခုႏွစ္၊ မည္သည္႔ ေခတ္တြင္ ေပၚေပါက္လာသည္ကို သိရွိရန္ မလြယ္ကူပါ။ ခူမီးလူမ်ဳိးမ်ားသည္ ခ်င္းအုပ္ ( ၆ ) စုခန္႔မ်ားရွိသည္႔ အနက္မွ အုပ္စုၾကီးတစ္ခုျဖစ္သည္ကို ခ်င္းသမိုင္း၊ ခူမီးသမိုင္း မ်ားတြင္ေလ႔လာ ေတြ႔ရွိရပါသည္။ ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားသည္ တိဗက္-ျမန္မာ အႏြယ္ဝင္မ်ားျဖစ္ၾကျပီး တရုတ္ျပည္မွ ျမန္မာျပည္အတြင္း ဟူးေကာင္းခ်ဳိင္႔ဝွမ္းမွ တဆင္႔ ကေလး-ကေဘာ္… ခ်င္းတြင္းျမစ္ဝွမ္း တစ္ေလွ်ာက္ တြင္ေနထိုင္ ခဲ႔ၾကသည္ကို ျမန္မာ႔ သမိုင္း ခ်င္းသမိုင္းမ်ားတြင္ ေတြ႔ရပါသည္။ ထိုခ်င္းတြင္းျမစ္ဝွမ္းေဒသမွ တဆင္႔
အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင္႔ ေတာင္ေပၚတက္ေသာ အုပ္စုကတက္၊ ေျမျပန္႔တြင္ေနသူကေန စသျဖင္႔ ေျပာင္းေရႊ႕ေနထိုင္ၾကရာ ယခုလက္ရွိ ခ်င္းျပည္နယ္တြင္ ခူမီးလူမ်ဳိးမ်ားက အရင္ဆုံးအေျခခ်ေနထိုင္ခဲ႔ၾကျပီး လိုင္မီး ခ်င္းအုပ္စုတို႔ ခ်င္းျပည္နယ္ တက္လာၾကေသာအခါ ခူမီးလူမ်ဳိးမ်ားသည္ ယခု ခူမီးတို႔၏ ဌာနီၾကီး ပလက္ဝျမိဳ႕နယ္ႏွင္႔ အျခား အနီးတစ္ဝိုက္တြင္ ေျပာင္းေရႊ႕ေနထိုင္ၾကသည္ဟု ခ်င္းသမိုင္းတြင္ ေတြ႔ရပါသည္။ ခူမီးလူမ်ဳိးမ်ားသည္ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္သာမက ဘဂၤလားေဒ႔ရ္ နိုင္ငံႏွင္႔ အိႏိ္ၵယနိုင္ငံ မီဇိုရမ္ျပည္နယ္ မ်ားတြင္လည္း ေနထိုင္ၾကပါသည္။ ျပည္တြင္းျပည္ပတြင္ ေနထိုင္ၾကေသာ ခူမီးလူမ်ဳိး စုစုေပါင္းမွာ ၁၁၀၀၀၀ ခန္႔ရွိမည္ဟု ခန္႔မွန္းသိရပါသည္။
 ခမိ၊ခမီ၊ခမီး၊ ခမြီး (သို႔) ခူမီးေလာ?
ခူမီးဟူေသာ လူမ်ဳိးအမည္နာမကို မည္သည္႔စု၊ မည္သည္႔ လူမ်ဳိးကမွ မိမိတို႔ လူမ်ဳိးအား ေပးထားျခင္း မဟုတ္ပါ။ ခူမီးဟူေသာ အမည္နာမသည္ မိမိတို႔၏ ျဖစ္တည္မႈကို အေျခခံျပီး မိမိတို႔လူမ်ဳိးကို မိမိတို႔ ေျပာဆိုေသာ ဘာသာစကားျဖင္႔ ခူမီးလူမ်ဳိးဟူ၍ မိမိတို႔ကိုယ္တိုင္ ေခၚေဝၚသမုတ္ျခင္းျဖစ္သည္။ ေခတ္စနစ္ ေျပာင္းသြားသျဖင္႔ ခူမီးဟူေသာ အမည္နာမ ေျပာင္းလဲျခင္းလည္း မရွိနိုင္ပါ။ ဘာသာစကား ေျပာင္းသြားမွသာလွ်င္ ခူမီးဟူေသာေဝါဟာရ ေျပာင္းနိုင္ပါမည္။သို႔ေသာ္ ခူမီးဟူေသာ မူရင္း အဓိပၸာယ္အတိုင္းသာ ေဝါဟာရ ေျပာင္းလဲနိုင္ပါမည္။ မိမိတို႔ လူမ်ဳိးအေၾကာင္း နားမလည္ၾကေသာ တခိ်ဳ႕ခူမီးလူမ်ဳိးမ်ား၏ အားနည္းခ်က္ေၾကာင္႔ ခူမီးဟူေသာ အမည္နာမသည္ အမ်ဳိးမ်ဳိးေျပာင္းလဲသြားသည္။ လူမ်ဳိးအမည္နာမ ေျပာင္းလဲသြားရုိးထုံးစံမရွိပါ။ တခ်ဳိ႕ ခူမီးလူၾကီးမ်ား၏ အသိဥာဏ္နည္းပါးျခင္းေၾကာင္႔ မိမိတို႔ ခူမီးကိုပင္ ခမီ၊ခမီး၊ ခမိ၊စသျဖင္႔ အမ်ဳိးမ်ဳိးေခၚေဝၚလာခဲ႔ၾကသည္။ ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ားက သေရာ္ ေျပာင္ေလွာင္ခ်င္သည္႔ သေဘာျဖင္႔ ခူမီးကို ခမိ၊ ခမီ၊ ခမီးဟုပင္ မေခၚဘဲ ခမြီးဟုပင္ေခၚၾကေသးသည္။ ထိုသို႔ျဖင္႔ ပလက္ဝျမိဳ႕ရွိ လူဝင္မႈၾကီးၾကပ္ေရးႏွင္႔ မွတ္ပုံတင္ရုံးမ်ားတြင္ ခူမီးလူမ်ဳိးမဟုတ္ေသာ ရခိုင္လူမိ်ဳးမ်ား ႏွင္႔ အျခားလူမ်ဳိးမ်ားက အၾကီးအကဲ ရာထူးေနရာ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ျခင္းေၾကာင္႔ ခူမီးလူမ်ဳိးမ်ား၏ မွတ္ပုံတင္မ်ားတြင္ ခမီး (သို႔) ခမိ စသျဖင္႔ ေရးထားသည္ကို ဝမ္းနည္းစြာေတြ႔ရပါသည္။ ထိုသို႔ျဖစ္ရျခင္းမွာ မိမိတို႔ လူမ်ဳိး ခူမီး၏ အဓိပၸာယ္ကိုမသိသျဖင္႔ တျခားသူမ်ားက မိမိတို႔ ခူမီးလူမ်ဳိးအမည္ကို အလြဲလြဲ အမွားမွားေခၚေဝၚသမုတ္ေပသည္ကို ေက်နပ္ေန၍  ျဖစ္ပါသည္။ ခမိ၊ခမီ၊ခမီး ဟူေသာ အမည္နာမသည္ မည္သည္႔ အဓိပၸာယ္မွ မရွိပါ။ ခူမီးလူမ်ဳိးကို မသိ မေခၚတတ္ ၍ ေခၚဆိုၾကေသာ အမည္မွ်သာျဖစ္သည္။
ထိုထက္မက ခူမီးလူမ်ဳိးနွင္႔ပတ္သက္ ၍ စာေရးသူ ခမိ၊ ခမီ၊ ခမီး ဟူေသာ ေဝါဟာရမ်ားကို ျမန္မာနိုင္ငံ ပညာေရးေလာက တြင္ေတြ႔ခဲ႔သည္။ တကၠသိုလ္ဝင္တန္း ျမန္မာနိုင္ငံ ပထဝီဝင္တြင္လည္း “ခ်င္းျပည္နယ္တြင္ ခ်င္းလူမ်ဳိးမ်ားနွင္႔ ခမီး၊ ျမိဳ၊ သက္၊ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ား ေနထိုင္ၾကပါသည္” ဟူ ၍ေတြ႔ခဲ႔ရပါသည္။ ထို ပထဝီဝင္၌ပင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ရ လူမ်ဳိးမ်ားအေၾကာင္း ေလ႔လာရာတြင္ “ခမိလူမ်ဳိး” ဟူေသာ လူမ်ဳိး အမည္ကိုေတြ႔ရျပန္သည္။ တကၠသိုလ္ ပထမႏွစ္ ျမန္မာ႔ေရးရာ စာအုပ္တြင္ ခ်င္းျပည္နယ္ ႏွင္႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ရ  လူမ်ဳိးမ်ားအေၾကာင္း ေလ႔လာရာတြင္ “ခမိ or ခမီး” ေသာ လူမ်ဳိးအမည္ကို ေတြ႔ရျပန္သည္။ ရန္ကုန္ျမိဳ႔ ျပည္လမ္းရွိ အမ်ဳိးသားျပတိုက္တြင္လည္း တိုင္းရင္းသား ရိုးရာဝတ္စုံႏွင္႔ ဓေလ႔ ျပသထားလ်က္ရွိရာ ခ်င္းရုိးရာဝတ္စုံမ်ားနဲ႔ ကပ္ရပ္ ေတြ႔ရသည္မွာ Khamis, khamese စသျဖင္႔။ ထိုရုိးရာဓေလ႔၊ အမည္နာမသည္ ခ်င္းအုပ္စုတြင္မပါဝင္ဘဲ သီးျခားေဖာ္ျပထားျခင္းေၾကာင္႔ စာေရးသူ အေတာ္ပင္ အံ႔ၾသ ၍မဆုံးျဖစ္ရပါသည္။ မိမိတို႔သည္ ခ်င္းလူမ်ဳိးအုပ္စုထဲက တစ္ခုမဟုတ္ေပေလာ…ဟူ ၍။
ခူမီးဟူေသာ အမည္နာမ၏ အဓိပၸာယ္
အရာအားလုံးတြင္ အမည္နာမရွိၾကသည္႔ အေလ်ာက္ ၄င္းအမည္နာမတို႔တြင္လည္း အမည္နာမ အလိုက္  အဓိပၸာယ္ အသီးသီးရွိေလ႔ရွိစျမဲပင္ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ဆိုလွ်င္ ခူမီးဆိုေသာ အမည္နာမ၌လည္း  အဓိပၸာယ္ရွိေနမည္ျဖစ္သည္။ ကြ်န္ေတာ္ ခူမီးလူမ်ဳိးတစ္ေယာက္အေနျဖင္႔ ခူမီးဟူေသာ အမည္နာမ၏ အဓိပၸာယ္ ကို သိခ်င္သျဖင္႔ လက္လွမ္းမွီသေလာက္ ခူမီးလူၾကီးမ်ားထံေမးျမန္းျဖစ္ခဲ႔သည္။ ကြ်န္ေတာ္ ေမးျမန္းခဲ႔ေသာ လူၾကီးမ်ားထဲတြင္ တခ်ဳိ႕မွာ ခူမီးသမိုင္းတြင္ ေရးသားေဖာ္ျပထားသည္႔ အဓိပၸာယ္ ဖြင္႔ဆိုခ်က္အတိုင္း ျပန္ေျပာျပနိုင္ခဲ႔သကဲ႔သို႔ တခ်ဳိ႕မွာ ေကာင္းမြန္ရွင္းလင္းစြာ မေျဖၾကား နိုင္ခဲ႔ၾကသည္ ကိုလည္းေတြ႔ရပါသည္။
ခူမီးဟူေသာ အမည္နာမကို ခူမီးလူမ်ဳိး သုံးဦး မွေရးေသာ စာတမ္းမ်ား တြင္ တူညီေသာ အဓိပၸာယ္ ဖြင္႔ဆိုခ်က္မ်ားကိုေတြ႔ရပါသည္။ အထက္ပါ ခူမီးပညာတတ္ မ်ား၏ အဓိပၸာယ္ ဖြင္႔ဆိုပုံမွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္သည္။ ခူ +မီး ေဝါဟာရ ႏွစ္လုံးကိုေပါင္းစပ္ထားျခင္းျဖစ္သည္။ “ခူ” ဟူသည္မွာ နယ္ေျမ ေဒသ၊ ပိုင္နက္ေျမ၊ ပိုင္ဆိုင္သူ ျဖစ္ျပီး “မီး” ဟူသည္မွာ သက္ရွိလူသား၊ လူကို ဆိုလိုပါသည္။ “ခူမီး”ဟူေသာ အဓိပၸာယ္ မွာ ကိုယ္႔အိမ္ကိုယ္႔ယာ၊ ကိုယ္႔နယ္ေျမ၊ ကိုယ္႔ပိုင္နက္နဲ႔ ေနေသာလူ ဟူ ၍ျဖစ္ပါသည္။ သူတပါးထံခိုကပ္၊ မွီခိုေနထိုင္ေသာ လူမ်ဳိးမဟုတ္ပါ။
ခူမီးလူမ်ဳိးမ်ားသည္ ကပ္ပါးေကာင္ မ်ားမဟုတ္ေၾကာင္း၊ ကိုယ္႔နယ္ေျမ ကိုယ္ပိုင္ ေဒသရွိေသာ လူမ်ဳိးမ်ားျဖစ္ၾကျပီး ခူမီးလူမ်ဳိးျဖစ္ရျခင္းကို ရွက္ရြံ႕ေနစရာမလိုေၾကာင္းကို ခူမီးဟူေသာ အမည္နာမ၏ အဓိပၸာယ္ဖြင္႔ဆိုခ်က္ကို နာလည္ျပီး ခူမီးလူမ်ဳိးအျဖစ္ဂုဏ္ယူသင္႔ပါေၾကာင္း…။
စြမ္းထက္ေမာင္(သဇင္ေျမ) ေမလ ၁၂ရက္၊ ၂၀၁၂ တြင္ ေရးသားသည္။
ဝန္ခံခ်က္။ ။ ကြ်န္ေတာ္ေရးသားေသာအခ်က္မ်ားသည္ လုံးဝမွန္ကန္ျပည္႔စုံျပီဟု မယူဆေစလိုပါ။ စာေရးသူ ဖတ္မွတ္ေလ႔လာသမွ်ကိုသာေရးသားတင္ျပရျခင္းျဖစ္ပါသည္။ အခက္ခက္အမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင္႔ ကိုးကားစာအုပ္အျပည္႔ အစုံ မေဖၚျပေပးနိုင္ျခင္းကို ခြင္႔လြတ္နားလည္ေပးၾကပါရန္ ေတာင္းပန္အပ္ပါသည္။
ကိုးကားခ်က္မ်ား
၁။ ခ်င္းတိုင္းရင္းသား စာေပႏွင္႔ ယဥ္ေက်းမႈ ရုိးရာဓေလ႔ထုံးတမ္းမ်ား (၂၀၀၁) ရန္ကုန္။
၂။ Khumi Theological Students Fellowship မွ ၂၀၀၃-၂၀၀၄ ထုတ္ ကီမိုအျမင္သစ္ မဂၢဇင္းမွ Saya Roger Than Maung( M.Div-MIT Term paper) Khumi Primitive စာတမ္း။
၃။ တကၠသိုလ္ ပထမႏွစ္ ျမန္မာ႔ေရးရာ (အဆင္႔ျမင္႔ ပညာ)
၄။ တကၠသိုလ္ဝင္တန္း( သို႔) ဒသမတန္း ပထဝီဝင္ သင္ရုိးကုန္စာအုပ္
၅။ Rev. Pri vawi ၏ ခူမီး ေဆာင္းပါးမွ။
၆။ စာေရးသူ ဖတ္မွတ္ေလ႔လာခဲ႔ေသာ ခ်င္းသမိုင္းမ်ားမွ။