Burma achora my cheng taphra nai Program phra sy

Sunday, November 04, 20120 မွတ္ခ်က္



03 Kip lo 2012

2011 Dipui lo ( marh lo ) Thein Sein achora my palai teung napi nai satang ra bawibawi amotheu u nai tla. Aung San Su Kyi py achora my khen tarawi tangkau kau, thaungtla nai chi py paloi, mawitleaungmi pateu, pakhau, ako y nai kavui py tlamsa ra sa ry. 

Na iy py, hini sa nai vomly saneng 60 chan y prikhrukhra sa u nai hawi u a, ti ybyly padei sa nai law maw, nai py adawn u nai hawi pra. Suu Kyi ly achora my khen tarawi abawi hai nai
ly manaikmta meitym hawi manaikamta sa nai ra kalop pei moh? Thaengtla paloi bo na iy py thaengtla chi ai pateu nai Upade ly pra bo a? Pri tlamsa kavui sa nai ra mnaikamta ym ai nai hawi moh, mawitleaungmi chi i ngai nai ly achi i hnei naichi ly mnaikamta pei pei pajau ai moh?

Naypyidaw hawi Rengon ai ly plai pi khypkhyp nai ly miemiu nai keu hawi sa nai ne napi. Lamtin satang cha ra Aung San Suu Kyi daipeung py po hai i, kholeung chie nai phyri chi my deng nai di prai nai thui, Lepha sen ai prikrym ( politis ) leusai chi py thui pjau bo napi, tikha thaengtla nai school lyn nai deaungdi chi my kamkkawm ado nai cha dang chi py niu pajau nai ne. Huni ly mipui kavui nga nabyly hawi prai nai ne. 

Naypyidaw hawi Rengon kyp, patlau nai ra atiali my mawitleaungmi awm nai ra khen patlen ngai ra a? Kachin pri tavai sa jo rai, chan pri ai py raira, patam mi neungneung awm rai, karen hawi karenni border ra py Thongsang my pren nai chi awm jojo rai, tavai mi my pativ, pakhau kha Tanga hnei nai hawi pativ, pakhau nai kheng leh y rai. Mawitleaungmi nang chi awm nai pri i mipui chi ngai nai kamta pei pjau y nai niu. 

Chinpri hawi pri theung awm nai chinmi chi py ati sa u rai moh?

CHRO ( Chin Human Right Organization ) my kra y rai kha repost ha,ri patheu i achora my chin krista chi ai taphra ai nai kavui cha tajiu. Thein Sein achora so y rai kha sa nai program chi ly achora kangtha chi i kiu anu ai kaviu khai jojo nai ly po jo nai tla. Chincheang my kai chi cheang my ym, tah,m khai nai kraw 13 taphra molam, achura yhm sa nai hawi akawm thai nai kavui parment kai hning i ngo y rai kha Budah yhm sa hai nai chi, mawitleaungmi chi pany kau thai ai kavui ( development ) chin amyn pathi kha, chin deangdi, chincheang tama kavui cha tajiu nai py abawi.

Chinpri theung y Thein Sein achora lyn nai bo y kraw 4 ri taphra bo. Chin krista mi ly atiti chengkhang kalop sa hai i, achora tanga pasum hai kha phungkyi yhm hawi phura 15 ri awm nai ne. Huni yhm nai khenpalen nai hawi sa nga teung ai nai kavui hawi mipui chi my tlen 20 ryri cha pei bo nanai py abawi. Hinai kamta sa nai sai ly achora hawi yhm nai mang i vonchi ( Ministry of Religiuos Affairs ) sa pjau nai hawi kiu anu ai sa u keng nai ne. Hinih ly hawi nai lam sa nai ny y.

Khri jie hawi prai nichi i sa nai ly Na-Ta-La school ne. Hinih school ly tavai mi my tavawn la kha border vonchi ( Ministry of Border Affairs ) kiu anu khai i, palau keung ly Thein Sein akawm nai chi ne. Achora my thui kha ly hinih program ly mawitleaungmi chi py pany kau thai ra ( development ) kavui sa nai ne i saneng 30 program ne nanai thui.

Na-Ta-La school satang ly mipui bawibawi pany nai tla. School lakha åei aly ngai yi school awm hai rym ne. Burma pri bebe school 29 awm i hinih theung y 9 ly chin pri theung ai khai. Pri bebe kavui sa nai deangkho y hinih school y lyn nai deangdi hawi school bawibawi theung y chinpri ai meitym thum rira meitym ha,ri awm. Chinmi nawi nai Sagaing Division ra leaungnyh ri awm. Hunih theung y krista ym nai chi awm thai yi phungki sa hai. Lu py, phungki baichu,nihna amchu hai i, police ( phungki cha ) pa theu hai nai tla. Hunih khyh cham y school pjau bo y, achora office ra kalop sa nga napi nai  tla. 

CHRO ly hunih school lyn i, awm pjau y nai bo, preung nai mi leaung 12 leusai ding nai tla. Rai nai sai hawi school chikin lei pajau y byly tavaimi theung pakum ai nai hawi prai nai sai chi thui. School y lu ly NRC ( metpumtin ) kangtha sa pi i, Cheng ly chin, ym nai ra Budah nanai tajiu ry.

Hinih program khypkhyp khen nai kha ly saneng 30 ri program ne i burma pri patam prai nai cheng ly chin deaungdi chi ai la hai veve nabyly achi cheng ly tama keng ai bo ny y a? Hini satang ly achora my angam mang thui, cha tajiu nai theung awm khypkhyp nai, khen kha byly maipho hawi achi cheang ai ko y nai my No nai kanser kamta kajeu theung khai kha no y nai my cheng tama pa,ri (anunwritten police of forced assimilation ) sa nai deangkho au pi nai tla. 

Achi i leu,cha amtiu pei ai nai ny y rai, ( pei pjau nanai leu sai ha khy ra ) ym nai ra cha patheu nai hawi baibul sa nai akhawn py raita hawi py paeaung pjau y rai. Maipho ko nai hawi my paka nai saneng kra nai y, aly by y nanai thui py kado theu hawi prai nai ny y a?

Chinpri theung y tavaimi battalion 14 awm i mettang 50 chang y nawi prai. CNF ( chin national front ) my achora hawi tlamsa ra lamai tho vui bo na iy py jangdym kha achora my tavaimi battalion 2 kangtha pkau bi nanai thai. Tavaimi awm nai meitym tleiri pativ, pakhau nai hawi sa ngai thai kavui taphra nai neungneung aw. Lamai tho bo y manai kamta so bi u na maw pany y?

Chin pri ly vaini pa,ri ( restricted zone ) ne jo rai i pritakhra mi chi chie ngai nakha py parmet sa chon kha chie nga pjau ngam nai ne. Atimanai moh paka nai hawi cheang phra nai ra awm veve nai ne?

Khing jo nai saneng 20 theung khen kha byly vai kamta tavaimi hawi achora my paka nai hawi cheungkhang patlau peupa nai deangkho chinmi preung nai chi bebe leaung 200,000 chan y pri takhra mang awm u tla nai ne. Vai py preung u jojo rai. Pritakhra mang tym pajau y nai chi ly pri theung meitym tleiri awm u nai tla. Chin pri khai su kha tako law tla. Hunai deaungkho, chin pri theung ai leaung 500,000 awm khy bo i, burma pri vehri y ( milion ) ha awm khyh bo, nani adawn. 

Hunai deaungkho Budah ym nai chi ha,ri sabawm khyh i, ym takhra chi ai ly khen palei nai Ministry of Religiuos Affairs hawi thadeung kamta ly cheang taphra nai hawi adawn y,nai Na-Ta-La program ly achora my taphra vui zau sy nanai CHRO my au pi nai tla. Hunih vonchi leaungnyh kalop sa nai ra pasum nai tanga ly bebe zaran khai nai school hawi ai nai kavui pasum i mawitleaungmi chi py amy leu amtiu khyly hawi ai nani den ry nai ne.

Cheangtama pa,ri sa nai kamkawm NRC ( National Registration Card= metpumtin ) sa law nabyly, cheang amyn hawi ym nai leaungsai abawi y achora my taphra teung sy nani au pi nai ne. 
Chin mi datheung chumvai chan y krista ne nai y krista nani ly Kai chi cheang momang amtheung ra nga pazau nai kavui ne. Achi cheng tamo pazau y pa,ri, cheang kalin chi my taphra pazau y pa,ri amchi cheang kry ai khri ngai bo. Thein Sein achora my paleung adawn kahawi my palai pi ngai nabyly mawitleaungmi chi i ngai nai hawi achi cheang kavui hawi tlenhawira ai nai atho lakha tah,m khai nai my abang u tla ( CHRO ) repost pei nai tla. 

Salo mang: Repost hawi amtawm ra CHRO kalop sa nai leaungpaly ly Bangko, Thailand, London,Uk, Oslo, Norway, Stockholm,Sweden, Geneva, swetzarland hawi Brussels, Belgium y lo ri khuleng chie. Achora tavawn awm nai chi, UN kalop sa nai chi, EU ( Eropaen Union) tavawn awm nai chi hawi burma pri kavui kalop sa nai chi hawi avum i achora my mipui chi ngai nai kamta sa thai kavui achi cheang kavui alylin nai chi- amy ngai nai kamta ym thai kavui- thui pi u nai tla. Hunih ha khy chan y EU awm nai ( BBC TV, DVB TV hawi Radio satang cha ) hawi leu arum u.  

Na-Ta-La school ly achi Khumi pri ai khai uy nai khri alylin nai leusai ne. Khai law iy py achi Khumi deaungdi, chapo, chanau chi ly hunih school y khai uy khyly khri hawi prai nai ne. Momang kavui khri adawn u tla bo. Hunai ny y byly kakhym neng ly achi Khumi tengtawi Tavai ateu tla ai bo. 

Translated by Kaneth Hawi Sau

Share this article :

Post a Comment

မွတ္ခ်က္ မ်ားကိုလြယ္ကူစြာ ေပးႏိုင္ပါသည္ ။ သို ့ေသာ္ မွတ္ခ်က္မ်ားကို စိစစ္ၿပီးမွ ေဖာ္ျပေပးမည္ ျဖစ္ပါသျဖင့္ ဤစာမ်က္ႏွာေပၚမွာ ခ်က္ခ်င္း ျမင္ရမည္မဟုတ္ပါ။ မၾကာခင္ ေနာက္တခါ ျပန္လာၿပီး မိမိ၏ မွတ္ခ်က္ကို ျပန္ၾကည့္ပါရန္ ေမတၲာရပ္ခံပါသည္။

 
Support : Creating Website | Johny Template | Mas Template
Copyright © 2011. Khumi Media Group - All Rights Reserved
Template Created by Creating Website Published by Mas Template
Proudly powered by Blogger